ตรวจเลือดเชิงลึกวัดระดับ Lipoprotein (a) ค้นหาความเสี่ยงโรคหัวใจที่ซ่อนอยู่

คุณทราบหรือไม่ว่า โรคหัวใจและหลอดเลือด เป็นสาเหตุสำคัญที่นำไปสู่การเจ็บป่วยและเสียชีวิตในปัจจุบัน? การตรวจสุขภาพเชิงรุกจึงเป็นกุญแจสำคัญในการค้นหาและป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต ก่อนที่จะสายเกินไป นอกเหนือจากการตรวจไขมันทั่วไป เช่น LDL (ไขมันไม่ดี) HDL (ไขมันดี) คอเลสเตอรอลรวม หรือไตรกลีเซอไรด์แล้ว ยังมีการตรวจเฉพาะทางที่ช่วยให้เราเข้าใจความเสี่ยงของตนเองได้อย่างชัดเจน นั่นคือ การตรวจสารบ่งชี้ความสัมพันธ์การเกิดโรคหัวใจ หรือ การตรวจ Lipoprotein (a) (Lp(a)) จากเลือด ซึ่งสามารถตรวจพบความเสี่ยงโดยรวมของโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ตั้งแต่ระยะเริ่ม เพื่อวางแผนดูแลสุขภาพได้อย่างเหมาะสม

Lipoprotein (a) คืออะไร

Lipoprotein (a) เป็นอนุภาคไลโปโปรตีนที่มีโครงสร้างคล้ายกับ LDL แต่มีส่วนประกอบเพิ่มเติมที่เรียกว่า apolipoprotein(a) หรือ apo(a) ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับพลาสมีโนเจน (plasminogen) ซึ่งเป็นโปรตีนที่เกี่ยวข้องกับการสลายลิ่มเลือด การที่ Lp(a) มีโครงสร้างคล้ายคลึงกับพลาสมีโนเจน ทำให้มันเข้าไปรบกวนกระบวนการสลายลิ่มเลือดตามธรรมชาติของร่างกาย และส่งเสริมการก่อตัวของลิ่มเลือด

> กลับสารบัญ

ใครควรตรวจ Lipoprotein (a)

การตรวจ Lp(a) มักจะไม่รวมอยู่ในการตรวจไขมันในเลือดทั่วไป (lipid profile) แต่จะถูกแนะนำในบางกรณีเพื่อประเมินความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบุคคลที่

• มีประวัติครอบครัวเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดก่อนวัยอันควร เช่น มีคนในครอบครัวเป็นโรคหัวใจวายหรือหลอดเลือดสมองตีบตั้งแต่อายุน้อย (ก่อน 55 ปีในผู้ชาย และก่อน 65 ปีในผู้หญิง) เนื่องจาก Lp(a) ถ่ายทอดทางพันธุกรรม การมีประวัติครอบครัวบ่งชี้ถึงความเสี่ยงที่อาจมีระดับ Lp(a) สูง
• มีโรคหัวใจและหลอดเลือดอยู่แล้ว แม้จะมีระดับไขมัน LDL HDL ไตรกลีเซอไรด์อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นภาวะไขมันในเลือดสูงจากพันธุกรรม (Familial Hypercholesterolemia - FH) ซึ่งเป็นภาวะที่ร่างกายมีระดับ LDL สูงมากผิดปกติ
• มีอาการของโรคหัวใจและหลอดเลือดซ้ำหลายครั้ง หรือมีการตีบตันของหลอดเลือดแม้จะได้รับการรักษาด้วยยาลดไขมันแล้ว
• ไม่สามารถอธิบายความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดจากปัจจัยเสี่ยงทั่วไปได้ เช่น ไม่ได้สูบบุหรี่ ไม่มีเบาหวาน หรือความดันโลหิตสูง แต่ยังมีความเสี่ยงสูง
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวบางชนิด เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ภาวะไขมันในเลือดสูง ผู้ที่มีน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วน เป็นต้น
• มีประวัติลิ้นหัวใจเอออร์ติกตีบ
• กลุ่มที่มีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น สูบบุหรี่หรือได้รับควันบุหรี่เป็นประจำ ขาดการออกกำลังกาย มีความเครียดสูง และผู้ที่รับประทานอาหารที่มีไขมันสูงเป็นประจำ เป็นต้น

> กลับสารบัญ

ระดับ Lipoprotein (a) สูงอันตรายไหม

ระดับ Lp(a) ที่สูงถือเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญและเป็นอิสระต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งหมายความว่าแม้คุณจะควบคุมระดับไขมัน LDL ได้ดี หรือไม่มีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ระดับ Lp(a) ที่สูงก็ยังคงเพิ่มความเสี่ยงของคุณได้ โดยทั่วไป ระดับ Lp(a) ที่สูงกว่า 50 mg/dL (หรือ 125 nmol/L) ถือว่ามีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด ระดับที่สูงกว่า 100 nmol/L (ประมาณ 30 mg/dL) ก็อาจบ่งชี้ถึงความเสี่ยงสูงเช่นกัน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตีความผลการตรวจและวางแผนการดูแลที่เหมาะสม

> กลับสารบัญ

อันตรายที่อาจเกิดขึ้นเมื่อ Lp(a) สูง

• ภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis) โดย Lipoprotein (a) สามารถสะสมในผนังหลอดเลือดแดง ก่อให้เกิดคราบไขมัน (plaque) คล้ายกับ LDL ซึ่งนำไปสู่การตีบแคบและแข็งตัวของหลอดเลือด ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก
• เพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจวายและหลอดเลือดสมองตีบ/แตก คราบไขมันที่ก่อตัวขึ้นสามารถแตกออกและกระตุ้นการสร้างลิ่มเลือด ซึ่งอาจไปอุดตันหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจหรือสมอง ทำให้เกิดภาวะหัวใจวายหรือหลอดเลือดสมอง
• ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน (Thrombosis) อย่างที่กล่าวไปข้างต้น Lipoprotein (a) สามารถรบกวนการสลายลิ่มเลือดตามธรรมชาติ ทำให้ร่างกายมีความเสี่ยงที่จะเกิดลิ่มเลือดได้ง่ายขึ้น
• สัมพันธ์กับลิ้นหัวใจเอออร์ติกตีบ
• ลิ้นหัวใจเอออร์ติกตีบ (Aortic Stenosis) โดย Lipoprotein (a) ยังมีความเกี่ยวข้องกับการอักเสบและการสะสมแคลเซียมที่ลิ้นหัวใจเอออร์ติก ทำให้ลิ้นหัวใจแข็งและตีบแคบลง เลือดไหลผ่านยากขึ้น

> กลับสารบัญ

การเตรียมตัวก่อนตรวจ Lipoprotein (a)

โดยทั่วไปแล้ว การตรวจ Lipoprotein (a) ไม่จำเป็นต้องงดน้ำหรืออาหาร ก่อนการเจาะเลือด คุณสามารถรับประทานอาหารและดื่มเครื่องดื่มได้ตามปกติ อย่างไรก็ตาม หากแพทย์มีการสั่งตรวจระดับไขมันชนิดอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น คอเลสเตอรอลรวม, LDL-C, HDL-C หรือไตรกลีเซอไรด์ แพทย์อาจแนะนำให้งดอาหารเป็นเวลา 8-12 ชั่วโมงก่อนการเจาะเลือด เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่แม่นยำยิ่งขึ้น

สิ่งสำคัญที่คุณควรทำคือ แจ้งแพทย์เกี่ยวกับประวัติการใช้ยา ทั้งยาประจำตัว ยาที่ซื้อเอง วิตามิน อาหารเสริม หรือสมุนไพร รวมถึง ประวัติทางการแพทย์อื่น ๆ ที่สำคัญ เพื่อให้แพทย์ประเมินความเหมาะสมของการตรวจและตีความผลได้อย่างถูกต้อง

> กลับสารบัญ

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม

กระบวนการเก็บตัวอย่างเลือดและการวิเคราะห์

การตรวจ Lp(a) ทำได้โดยการ เจาะเลือดจากเส้นเลือดดำ บริเวณแขน ซึ่งเป็นขั้นตอนที่รวดเร็วและปลอดภัย ตัวอย่างเลือดที่ได้จะถูกส่งไปยังห้องปฏิบัติการเพื่อทำการวิเคราะห์และวัดระดับ Lp(a) ในเลือด โดยปกติแล้ว คุณจะได้รับผลการตรวจภายในประมาณ 7 วันทำการ ซึ่งระดับ Lp(a) จะถูกรายงานในหน่วย มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร (mg/dL) หรือ นาโนโมลต่อลิตร (nmol/L)

> กลับสารบัญ

การสรุปผลการตรวจ Lipoprotein (a)

การสรุปผลการตรวจ Lipoprotein (a) จะแตกต่างจากระดับไขมันทั่วไป เนื่องจาก ระดับ Lipoprotein (a) ส่วนใหญ่ถูกกำหนดโดยพันธุกรรม และมักจะค่อนข้างคงที่ตลอดชีวิตหลังวัยเด็ก ดังนั้น จึงไม่มี "ค่าปกติ" ที่ตายตัวสำหรับทุกคนแบบเดียวกับไขมันชนิดอื่น ๆ อย่างไรก็ตาม ระดับ Lp(a) ที่สูงกว่า 30 mg/dL หรือ 75 nmol/L ถือเป็นค่าที่ บ่งบอกถึงความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น ต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด รวมถึงโรคหลอดเลือดสมองในอนาคต

สิ่งสำคัญคือการปรึกษาแพทย์เพื่อตีความผลการตรวจ แพทย์จะพิจารณาระดับ Lp(a) ของคุณร่วมกับปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ทั้งหมดที่คุณมี เช่น ประวัติครอบครัว โรคประจำตัว พฤติกรรมการใช้ชีวิต เพื่อประเมินความเสี่ยงโดยรวมและวางแผนการดูแลสุขภาพที่เหมาะสมที่สุดสำหรับคุณต่อไป

> กลับสารบัญ

ข้อดีของการตรวจ Lipoprotein (a)

การตรวจ Lipoprotein (a) (Lp(a)) มีข้อดีหลายประการที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการประเมินและจัดการความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด โดยเฉพาะในกลุ่มบุคคลบางกลุ่มที่การตรวจไขมันพื้นฐานอาจยังไม่เพียงพอ ข้อดีหลักๆ มีดังนี้

• ระบุความเสี่ยงที่ซ่อนอยู่ ช่วยค้นหาความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดที่อาจไม่พบจากการตรวจไขมันทั่วไป แม้ไขมันชนิดอื่นจะปกติ
• ประเมินความเสี่ยงแม่นยำขึ้น เสริมข้อมูลให้แพทย์ประเมินความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ละเอียดและแม่นยำยิ่งขึ้น โดยเฉพาะผู้มีประวัติครอบครัวหรือมีความเสี่ยงสูงแต่ไม่ชัดเจน
• ช่วยวางแผนการรักษา เป็นข้อมูลสำคัญให้แพทย์พิจารณาแนวทางการรักษาหรือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เข้มข้นขึ้น เพื่อลดความเสี่ยงโดยรวม
• ข้อมูลเชิงลึกส่วนบุคคล ให้ผู้ป่วยเข้าใจความเสี่ยงเฉพาะตัวได้ดีขึ้น และมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพเชิงรุก
• ไม่ผันผวนตามปัจจัยชั่วคราว ระดับ Lp(a) ส่วนใหญ่คงที่ตลอดชีวิตและไม่ได้รับผลกระทบจากการอดอาหารหรือการเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์ระยะสั้น ทำให้ผลการตรวจมีความน่าเชื่อถือ
• บ่งชี้ความเสี่ยงลิ่มเลือด นอกจากเกี่ยวข้องกับการสะสมไขมันแล้ว ยังบ่งชี้ถึงแนวโน้มการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน ซึ่งเป็นสาเหตุของหัวใจวายและหลอดเลือดสมอง

> กลับสารบัญ

การตรวจ Lipoprotein (a) จะเป็นข้อมูลสำคัญให้แพทย์สามารถประเมินความเสี่ยงของคุณได้อย่างแม่นยำยิ่งขึ้น และวางแผนการป้องกันหรือรักษาที่เหมาะสม เพื่อช่วยให้คุณลดโอกาสในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดในอนาคต หากคุณอยู่ในกลุ่มเป้าหมายเหล่านี้ หรือมีความกังวลเกี่ยวกับสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดของตนเอง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำเกี่ยวกับการตรวจ โดยสามารถส่งข้อมูลปรึกษาแพทย์ออนไลน์ได้เลย